Το άζωτο στα φυτά

Το άζωτο είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία που χρειάζεται ως λίπασμα το φυτό σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του. Ο ρόλος του αζώτου στα φυτά είναι εξαιρετικά κρίσιμος.

Η λίπανση με άζωτο είναι απαραίτητη σε όλες τις καλλιέργειες, από κηπευτικά και δέντρα, μέχρι καλλωπιστικά φυτά και λουλούδια, καθώς τα φυτά χρειάζονται σημαντικές ποσότητες αζώτου για να έχουν υγιή ανάπτυξη και καρποφορία.

O ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

Το άζωτο είναι ζωτικής σημασίας για όλες τις καλλιέργειες

και είναι το στοιχείο κλειδί στη λίπανση ,για τον έλεγχο της βλάστησης και κατ’ επέκταση της καρποφορίας των δένδρων.

Το άζωτο στα φυτά:

Αποτελεί δομικό συστατικό του μορίου της χλωροφύλλης και είναι υπεύθυνο για την φωτοσύνθεση.

• Είναι απαραίτητο για την αξιοποίηση των υδατανθράκων.
• Είναι συστατικό των ενζύμων.
• Είναι συστατικό των αμινοξέων, τα οποία αποτελούν τις δομικές μονάδες των πρωτεϊνών.
• Τέλος το Ν ευνοεί την πρόσληψη και αξιοποίηση άλλων θρεπτικών στοιχείων.

ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ

Το άζωτο το συναντάμε σε οργανική μορφή και σε ανόργανη. Οι κυριότερες ανόργανες μορφές αζώτου είναι η νιτρική και η αμμωνιακή. Τα φυτά χρησιμοποιούν και τις δύο μορφές του αζώτου αλλά γρηγορότερα απορροφούν τη νιτρική μορφή.

Γενικά το άζωτο μετά την εφαρμογή του στο έδαφος εμφανίζει μεγάλες απώλειες. Συχνά οι απώλειες ξεπερνούν το 50% του αζώτου που αρχικά εφαρμόσαμε.

Το νιτρικό άζωτο :

α) Έκπλυση των νιτρικών στα υπόγεια νερά. Η συγκεκριμένη αρνητικά φορτισμένη μορφή του αζώτου είναι ιδιαίτερα ευκίνητη στο έδαφος και εκπλένεται εύκολα με κίνδυνο να ρυπάνει τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα.

β) Απονιτροποίηση : Το νιτρικό άζωτο σε αναερόβιες συνθήκες (συνθήκες που συνήθως επικρατούν μετά από κατάκλιση) εμφανίζει απώλειες με την εξαέρωση αέριων μορφών αζώτου

( ΝΟ, ΝΟ2, Ν2).

Για τους παραπάνω λόγους και την μείωση των απωλειών το νιτρικό άζωτο απαιτεί τακτικότερες λιπάνσεις σε μικρές δόσεις κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Θα πρέπει γενικά να αποφεύγεται η χρήση του περιόδους έντονων βροχοπτώσεων ή ποτισμάτων.

Το αμμωνιακό άζωτο είναι σταθερή μορφή αζώτου. Προσροφάται από τα σωματίδια του εδάφους και δεν εκπλένεται εύκολα με τη βροχή ή με την άρδευση.

Το αμμωνιακό άζωτο :

α) Εξαέρωση αμμωνίας στην ατμόσφαιρα: η απώλεια αζώτου από το έδαφος υπό μορφή αέριας ΝΗ3 αποτελεί μια από τις κυριότερες μορφές διαφυγής του Ν προς την ατμόσφαιρα και μια από τις πιο σημαντικές αιτίες για το χαμηλό βαθμό αξιοποίησης του Ν από τις καλλιέργειες.

Η συγκέντρωση της αμμωνίας στο εδαφικό διάλυμα αυξάνει σημαντικά κατά την προσθήκη αμμωνιακών λιπασμάτων ή λιπασμάτων κοινής ουρίας. Τα λιπάσματα αυτά εμφανίζουν απώλειες αζώτου λόγω εξαέρωσης 30-50%.

 

ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΥΤΟ

Το άζωτο μετακινείται γρήγορα μέσα στα φύλλα και ως εκ τούτου τα συμπτώματα τροφοπενίας εκδηλώνονται πρώτα στα κατώτερα φύλλα, αλλά μπορεί να προσβληθεί ολόκληρο το φυτό. Τα συμπτώματα είναι φύλλωμα με ανοικτό πράσινο χρώμα αρχικά και αργότερα κιτρινοπράσινο ή κίτρινο με παρουσία νεκρώσεων στα κατώτερα φύλλα.

Οι βλαστοί έχουν μικρή ανάπτυξη, είναι λεπτοί, ξυλώδεις ανορθωμένοι με μικρά φύλλα σε οξείες γωνίες. Μικρού μεγέθους καρποί.

ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΑ ΑΖΩΤΟΥ

Η τροφοπενία αζώτου είναι πιθανό να προκληθεί:

• Μετά από έντονες βροχοπτώσεις
• Σε αμμουδερά – ελαφρά εδάφη
• Σε υψηλά επίπεδα P ή Κ.

Η τροφοπενία αζώτου έχει ως συνέπεια την γενικότερη καχεξία των φυτών. Τα παλαιότερα φύλλα παίρνουν ανοικτοπράσινο ή κιτρινοπράσινο χρωματισμό. Το κιτρίνισμα ξεκινάει από την άκρη των φύλλων. Σε προχωρημένο στάδιο προκαλεί νέκρωση των χαμηλότερων φύλλων (παλαιότερων).

Παρόμοια συμπτώματα μπορεί να προκαλούνται είτε λόγω άλλων τροφοπενιών, είτε για άλλους λόγους. Θα πρέπει πάντα να παίρνεται την γνώμη τοπικού γεωπόνου. Έγκυρη διάγνωση τροφοπενιών προκύπτει μετά από εδαφοανάλυση και φυλλοδιαγνωστική.

ΠΕΡΙΣΣΕΙΑ ΑΖΩΤΟΥ

Η περίσσεια αζώτου ευνοεί την υπερβολική βλαστική ανάπτυξη εις βάρος της ανθοφορίας και της καρποφορίας.

Περίσσεια αζώτου μπορεί να προκληθεί σε συνθήκες ξηρασίας.

• Καθυστερεί την ανθοφορία
• Ελαττώνει την αντοχή των φυτών στις χαμηλές θερμοκρασίες. Τα φυτά γίνονται ευπαθή στους παγετούς.
• Η περίσσεια αζώτου μπορεί να προκαλέσει τροφοπενία καλίου (Κ), ψευδαργύρου (Zn), σιδήρου(Fe), ασβεστίου (Ca), και βορίου (Β).

 

ΠΟΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΑΖΩΤΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ

Υπάρχουν διάφορα λιπάσματα που περιέχουν σημαντικές ποσότητες αζώτου και κυκλοφορούν στην αγορά. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στην αναγραφή της ετικέτας των λιπασμάτων, το πρώτο στοιχείο που αναφέρεται είναι η περιεκτικότητα σε άζωτο. Υπάρχουν τα οικολογικά λιπάσματα με άζωτο που επιτρέπονται η χρήση τους στις βιολογικές καλλιέργειες. Αρκετά από αυτά τα λιπάσματα περιέχουν σημαντική περιεκτικότητα επεξεργασμένης κοπριάς που είναι πλούσια σε άζωτο ή όπως το γκουανό που είναι απορρίμματα πουλιών στη Νότια Αμερική. Στην αγορά κυκλοφορούν αρκετά χημικά λιπάσματα με υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο όπως η ουρία (46-0-0), η νιτρική αμμωνία (34-0-0), η ασβεστούχος-νιτρική αμμωνία 26-0-0, η θειική αμμωνία (21-0-0) και η φωσφορική αμμωνία (16-20-0).