Η καλλιέργεια της Ροδιάς

 

Η ροδιά (Punica granatum L., Οικ. Punicaceae) καλλιεργείται από αρχαιοτάτων χρόνων και ο καρπός της είχε σημαντική θέση στη διατροφή και τις προσπάθειες των ανθρώπων να νικήσουν τις ασθένειες.

Το ρόδι πρωτοεμφανίστηκε στην Περσία και η βοτανική ονομασία του είναι Punica granatum, που μεταφράζεται ως ‘Μήλο με πολλούς καρπούς – σπόρια’. Αποτελεί ένα από τα τρία «ευλογημένα φρούτα» του Βουδισμού, ενώ οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το έθαβαν μαζί με τους νεκρούς τους. Το δέντρο ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα από τον Όμηρο και στην Οδύσσεια υπάρχει αναφορά στη ροδιά. Ειδικότερα, αναφέρεται ότι το φυτό καλλιεργούνταν στους κήπους του βασιλέα Αλκίνοου. Ο Θεόφραστος την αναφέρει ροιά ή ρόα. Ήδη από την αρχαιότητα, χρησιμοποιούσαν τη φλούδα της στη βυρσοδεψία και στην ιατρική. Η Θεά Αφροδίτη συνέδεσε το όνομά της με την καταγωγή της ροδιάς, μιας και όπως λέει ο μύθος, η ίδια φύτεψε την πρώτη ροδιά στην Κύπρο. Το ρόδι πρωτοεμφανίστηκε στην κεντρική Ασία και συγκεκριμένα στην Περσία. Είναι ένα από τα πρώτα φρούτα καλλιέργειας. Η ροδιά είναι ένα μικρό φυλλοβόλο δέντρο με γυαλιστερά φύλλα και πορτοκαλοκίτρινα λουλούδια, αν και πολλές φορές μοιάζει με θάμνο. Τα φρούτα της είναι στρογγυλά, κόκκινα (ή κίτρινα, όταν ωριμάσουν) και γεμάτα με σπόρους. Είναι φυτό ανθεκτικό στη ζέστη, στην ξηρασία και στην έλλειψη φροντίδας, και προσαρμόζεται εύκολα σε διαφορετικά εδάφη.

Στις πιο δημοφιλείς και αξιόλογες ποικιλίες ροδιάς περιλαμβάνεται η ελληνική ποικιλία Ερμιόνης και η αμερικάνικη ποικιλία Wonderful που χαρακτηρίζονται ως γλυκόχυμες ποικιλίες. Η ποικιλία Ερμιόνης ωριμάζει από τα τέλη Σεπτεμβρίου μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, ανάλογα την περιοχή που καλλιεργείται. Διαθέτει μεγάλου μεγέθους καρπό με έντονο κοκκινο χρώμα και έχει αρκετά γλυκιά γεύση, κάτι που εκτιμάται ιδιαίτερα από τους λάτρεις των ροδιών. Η ποικιλία Wonderful διαθέτει μεγάλο μέγεθος καρπού, με ελκυστικό κοκκινο χρώμα φλοιού, γλυκόξινη γεύση και συγκομίζεται συνήθως μέσα στον Οκτώβριο ανάλογα την περιοχή. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η ποικιλία ροδιάς Wοnderful συντηρείται για μεγαλύτερο χρόνο στο ψυγείο από την ποικιλία της Ερμιόνης, χαρακτηριστικό που δίνει σημαντικό πλεονέκτημα στην εμπορευσιμότητα της.

Οι ροδιές ευδοκιμούν σε θερμές περιοχές με ήπιο χειμώνα, χωρίς έντονους ψυχρούς ανέμους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ως καλλιέργεια θεωρείται πιο ανθεκτική στο ψύχος από τα εσπεριδοειδή. Η ρoδιά είναι ανεκτική σε περίοδο ξηρασίας, καθώς η σχετικά υψηλή θερμοκρασία του καλοκαιριού ευνοεί την ωρίμανση των καρπών της. Όσον αφορά το έδαφος, η ροδιά αναπτύσσεται σε χώματα βαθιά και γόνιμα, δροσερά, που παρουσιάζουν καλή αποστράγγιση για να απομακρύνεται το νερό. Είναι σημαντικό πριν τη φύτευση της ροδιάς να ενσωματώνουμε κοπριά και κομπόστ για να εμπλουτίσουμε το έδαφος με οργανική ουσία που θα βοηθήσει στην καλύτερη ανάπτυξη των φυτών. Η ροδιά φυτεύεται σε αποστάσεις 4 μέτρων μεταξύ των δέντρων και 5 μέτρων μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Σε λίπασμα στα τέλη του χειμώνα, ενσωματώνουμε κάθε χρόνο πλήρες βιολογικό λίπασμα, ενισχυμένο σε κάλιο, βόριο και άζωτο. Συμπληρωματικά, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, χρησιμοποιούμε υδατοδιαλυτό λίπασμα πλούσιο σε κάλιο για να βοηθήσουμε το δέντρο να μας δώσει μεγαλύτερα και πιο γλυκά ρόδια. Ο πολλαπλασιασμός της ροδιάς μπορεί να γίνει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Αρχικά, αν φυτέψουμε σπόρο ροδιάς, τα φυτά της ροδιάς που προκύπτουν από σπόρο δεν αναπαράγουν πιστά την ποικιλία του καρπού από τον οποίο προέρχεται ο σπόρος. Σε αυτή την περίπτωση, τα δενδρύλλια ή τα δέντρα της ροδιάς θα χρειαστούν εμβολιασμό για αλλαγή ποικιλίας. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι μπολιάσματος της ροδιάς είναι ο υπόφλοιος εγκεντρισμός που γίνεται στις αρχές της άνοιξης ή ο ενοφθαλμισμός τύπου Τ ή πλακίτη στα τέλη του καλοκαιριού ή στις αρχές του φθινοπώρου. Επίσης, ο πολλαπλασιασμός γίνεται με ξυλοποιημένα τμήματα βλαστών μήκους 10-15 εκατοστών (μοσχεύματα) που παίρνουμε την περίοδο του χειμώνα ή κόβοντας βλαστούς με φύλλα που λαμβάνουμε την περίοδο του καλοκαιριού και τα φυτεύουμε σε γλάστρες φυτωρίου με μίγμα φυτοχώματος και άμμου σε αναλογία 1:1, χρησιμοποιώντας ορμόνη ριζοβολίας. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται και με  παραφυάδες είναι μικροί βλαστοί περίπου 20 εκατοστών που αφαιρούμε μαζί με τμήμα ρίζας και μεταφυτεύουμε σε γλάστρες φυτωρίου που γεμίζουμε με εμπλουτισμένο φυτόχωμα ή τύρφη και άμμο σε αναλογία 2:1. Μετά από περίοδο 2 μηνών, τα νέα φυτά θα έχουν ριζώσει στη γλάστρα και θα είναι έτοιμα για μεταφύτευση στην οριστική τους θέση. Τα κυριότερα έντομα που προσβάλλουν τη ροδιά είναι η μελίγκρα (αφίδες), ο αλευρώδης, ο ψευδόκοκκος και η μύγα της μεσογείου που προσβάλλουν το φύλλωμα, τους βλαστούς και τους καρπούς της ροδιάς. Μία σημαντική μυκητολογική ασθένεια που προσβάλλει τους καρπούς της ροδιάς είναι η αλτερναριώση που προκαλεί σάπισμα στα ρόδια. Το σκάσιμο των καρπών της ροδιάς, είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που παρατηρείται στις αρχές του φθινοπώρου, όταν ετοιμαζόμαστε να συγκομίσουμε τα ρόδια. Το σκάσιμο των ροδιών οφείλεται κυρίως σε ακανόνιστα ποτίσματα, σε απότομες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και της υγρασίας, καθώς και στην έλλειψη βορίου. Η ροδιά μπαίνει σε καρποφορία τον 3ο χρόνο της καλλιέργειάς της και η παραγωγική της ζωή φθάνει τα 40-50 χρόνια.

TIPS: Τα ρόδια τα λατρεύουμε  το θέμα είναι όμως ότι τα έχουμε για μικρό χρονικό διάστημα ας δούμε τρόπους συντήρησης τους. Τα ρόδια διατηρούνται πολλές ημέρες μέχρι κι εβδομάδες εκτός ψυγείου ή σε σκοτεινό μέρος, αν κρεμαστούν μαζί με το κλαδί τους. Αν θέλετε να τα κρατήσετε για αρκετούς μήνες, μπορείτε να τα φυλάξετε στο πιο δροσερό σημείο του σπιτιού ακόμα και σε εξωτερικό χώρο κρεμασμένα με το τσαμπί τους χωρίς να τα βλέπει ο ήλιος. Για να το διατηρήσετε ακόμη περισσότερο, μπορείτε να καθαρίσετε και να φυλάξετε το ρόδι στην κατάψυξη στεγνώστε πρώτα τους σπόρους πολύ καλά σε απορροφητικό χαρτί. Έτσι όταν θα παγώσουν, θα παγώσει ένας ένας σπόρος κι όχι όλοι μαζί σαν τεράστιο παγάκι. Κατόπιν κλείστε το σε ειδικό δοχείο ή σακουλάκι για τρόφιμα. Έτσι, όποτε χρειάζεστε σπόρους, παίρνετε απλά όσους θέλετε. Είτε το κατεψυγμένο ρόδι ή οι σπόροι ροδιού πρέπει να καταναλώνονται άμεσα. Υπάρχουν όμως δύο τρόποι για να πάρετε το χυμό από τους καρπούς: είτε στύβετε τα ρόδια στο στίφτη, όπως κάνετε με τα πορτοκάλια, είτε πιέζετε τους καρπούς σε ένα σουρωτήρι. Μάλιστα, σε αντίθεση με την πρώτη περίπτωση, στη δεύτερη περίπτωση μένουν στο σουρωτήρι και οι μεμβράνες που χωρίζουν τους σπόρους, οι οποίες δίνουν μια ελαφρώς στυφή γεύση στο χυμό. Ο φρέσκος χυμός ρόδι δεν κρατάει και πρέπει να καταναλωθεί άμεσα όμως μπορείς να τον καταψύξεις.